Veel gevallen van verkrachting zijn technisch gezien niet strafbaar. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid kondigt een nieuw wetsvoorstel om daar verandering in te brengen. In het huidige wetboek van strafrecht staat dat seksuele penetratie onder (opzettelijke) dwang strafbaar is. Dwang kan bestaan uit geweld, of dreiging met geweld; of ‘feitelijkheden’ of dreiging daarmee. In het laatste geval kan een pleger zijn of haar slachtoffer bijvoorbeeld opsluiten, of dreigen om dat te doen. Maar dit dekt niet alle gevallen.

Wetsvoorstel

Het wetsvoorstel zal waarschijnlijk eind dit jaar of begin volgend jaar worden ingediend. Kern van het voorstel zal zijn dat ‘seks’ die plaatsvindt terwijl de pleger wist of behoorde te weten dat de ander niet wilde, verkrachting is. Iedereen heeft dan een verplichting de ander te vragen of hij of zij de seks (nog) wel leuk vindt als daar twijfel over ontstaat. In Spanje eist een vergelijkbare nieuwe wet in alle gevallen – niet alleen bij twijfel – om expliciete toestemming. Alle seks die zonder ‘ja’ plaatsvindt is technisch gezien strafbaar. Dat zal niet het geval worden in het voorstel.

Geen dwang nodig

Veel slachtoffers van seksueel geweld verstijven tijdens de gebeurtenis: ze zijn verlamd van angst. En dan stribbelen ze niet tegen, zeggen ze vaak niet expliciet ‘nee’, of werken ze zelfs mee. Dit verschijnsel heet tonic immobility en is een automatische reactie van het lichaam op een traumatische gebeurtenis. Het kan dus iedereen overkomen. En het komt niet bepaald sporadisch voor. 70% van de slachtoffers ervaart verlamming. Plegers hoeven dus vaak niet dwang te gebruiken zoals in de huidige wet is gedefinieerd. Het slachtoffer is dan wel verkracht – maar volgens de huidige wet niet.

Een goed voorbeeld is de casus van Marcelle Bos, die van haar belager probeerde weg te bewegen en haar bloesje dichtknoopte toen hij deze open had gemaakt. Na afloop van haar verkrachting had zij blauwe plekken op haar benen, omdat haar belager deze met zijn knieën open moest houden. Ondanks dat ze geen ‘nee’ zei, behoorde de pleger te weten dat ze niet wilde. Volgens de huidige wetten is de pleger moeilijk te veroordelen. Het nieuwe wetsvoorstel zal beter aansluiten op de harde realiteit voor slachtoffers zoals Bos, die door het trauma vaak hevige psychische problemen krijgen.