Het aandeel queer-representatie is de afgelopen decennia enorm gegroeid. Bekende internationale series, zoals Ru Paul’s Drag Race, The L- Word en iets recenter wellicht One day at the time en Queer Eye, zijn geliefd bij een breed publiek. Nederlandse trots is de webserie Anne+ over het leven van lesbische twintiger in Amsterdam. “Het heeft mij volledig gevormd tot wie ik ben”, vertelde Anne toen de non-binaire Lou aan haar vroeg wat queer zijn voor haar betekent. Geïnspireerd door Anne’s woorden vroeg redacteur Emma Ruiter acht queer jongeren in haar omgeving wat het voor hen betekent om queer te zijn. Deze maand lees je hier deel II. Hier kan je deel I lezen. 

Hoe geef je vorm aan jouw identiteit?

Vera | 23 jaar | Biseksueel: ‘Lastige vraag, wat ís identiteit überhaupt? Na het te hebben gegoogeld kom ik erachter dat identiteit is wat we ‘van buiten’ zijn en wat ons uniek maakt. Ik probeer vorm te geven aan mijn identiteit door te doen en laten zien wat ik graag wil zijn: hoe voel ik mij van binnen? Dit kan door met kleding maar ook met acties.’

Niels | 23 jaar | Queer/ trans: ‘Ik denk dat de manier waarop ik mijn identiteit uit de laatste tijd steeds meer in beweging is, omdat ik steeds comfortabeler word met wie ik ben en hoe ik er uit zie. Daarbij probeer ik zoveel mogelijk te doen en te dragen waar ik zin in heb.’

Imke | 22 jaar |  Panseksueel: ‘Ik denk veel na over wie ik ben en probeer steeds meer om mezelf ongefilterd te uiten. Bijvoorbeeld in gedrag: ik zeg steeds meer wat ik denk en verontschuldig me ook niet voor mezelf zijn. Voor mij zijn kledingkeuzes en dingen zoals piercings en tatoeages ook een belangrijke vorm van uiting, omdat ik daardoor het gevoel heb dat ik mijn lichaam zo kan vormen dat het past bij wie ik vanbinnen ben.’

Wat betekent queer zijn voor jou?

Vera: ‘Queer zijn is deel van mij en dat vind ik enorm leuk, ook al is het niet altijd gemakkelijk. Voor mij betekent het dat ik deel uitmaak van een hele mooie gemeenschap en daar ben ik dankbaar voor.’

Niels: ‘Ik vind queer een fijne term om mezelf mee te omschrijven. Het zegt niet direct heel veel over wie je bent of op wie je valt, maar het geeft toch een bepaalde richting aan.’

Imke: ‘Voor mij heeft queer zijn denk ik minder te maken met wat je gender en seksualiteit is, omdat ik het idee heb dat het daarmee sommige mensen uitsluit. Ik zie het meer als een manier van denken. Queer zijn betekent voor mij bezig zijn met wie je bent en jezelf (opnieuw) durven  uit te vinden. Het niet zomaar meegaan in de standaarden die normaal zijn, maar zelf kritisch nadenken over hoe je daar zelf tegenaan kijkt en hoe je je ertoe verhoudt.’

Imke (22)

Hoe sta je tegenover traditionele gendernormen?

Vera: ‘Ik begrijp waarom ze ontstaan zijn en neem het daarom niemand kwalijk. Maar ik ben ook van mening dat het tijd is om ze los te laten. In onze samenleving hebben we deze rollen niet meer nodig en kunnen ze zelfs schadelijk zijn.’

Niels: ‘Ik vind het kwalijk dat hierdoor kinderen vaak al bepaalde dingen wel en niet meekrijgen, omdat ze eigenlijk al in een hokje worden opgevoed en gevormd. Er wordt zo aan vastgeklampt en van uit gegaan, ik denk dat dat het probleem er mee is.’

Imke: ‘Van traditionele gendernormen word ik eigenlijk een beetje moe. Het brengt voor mijn gevoel heel veel oordelen met zich mee. Op het moment dat je buiten die normen stapt word je vreemd aangekeken, en dat vind ik echt zonde. Er zijn zoveel toffe manieren waarop je je kunt uiten die simpelweg persoonlijke keuzes zijn en die het leven veel interessanter maken. Daardoor is er in de queer community naar mijn ervaring meer positiviteit, omdat iedereen gestimuleerd wordt om zelf uit te zoeken wat er bij je past. Dat vind ik heel erg mooi.’

Wat zou je willen meegeven aan jongeren die pas net leren te ontdekken wie ze zijn?

Vera: ‘Mensen die er niet mee bezig zijn zeggen onbewust kwetsende dingen als ze niet weten waar je doorheen gaat. Neem ze dit niet kwalijk (als het echt niet slecht bedoelt is) maar praat (wanneer je er klaar voor bent) erover met ze!’

Niels: ‘Het kan heel eng zijn om stukjes van jezelf te delen met de buitenwereld, zelf heb ik dat heel lang uitgesteld. Op een gegeven moment dacht ik: wie heeft er nou wat aan dat ik het zo uitstel? Neem de tijd met uitzoeken en wees niet bang als jij er klaar voor bent om het te delen!’

Imke: ‘Luister naar je gevoel! Stiekem weet je altijd heel goed wat je wil en wat bij je past. Het vergt alleen moed om tegen de grote stroom in de maatschappij in te gaan, maar zodra je daar stappen in gaat zetten (hoe klein ze ook zijn) zul je zien hoe blij je ervan wordt om je eigen keuzes te maken. Je pakt daarmee de controle over jezelf en je eigen leven en dat neemt een bepaalde zelfzekerheid met zich mee die ontzettend bevrijdend is.’

Niels (23)

Wat zou je willen zeggen tegen professionals, zoals hulpverleners, docenten en de politie, hoe ze rekening kunnen houden met queer mensen?

Vera: ‘Doe geen aannames en sta open om te leren.’

Niels: ‘Minder van de norm uitgaan. Veel woorden en dingen die een gender of seksualiteit impliceren, zijn ook te vervangen door iets anders. Op die manier kan iedereen zich aangesproken voelen.’

Imke: ‘Aan iedereen zou ik willen meegeven om mensen op de eerste plaats te zien als mens met een eigen leven en ervaringen. Laat je oordelen lekker achterwege totdat je iemand op z’n minst leert kennen. Het is altijd belangrijk om met iemand te communiceren over wat diegene nodig heeft zonder dat je zelf aannames maakt, ongeacht van iemands identiteit. Leer jezelf om algemener te denken over ‘de mens’ zodat je geen verkeerde aannames maakt, maar open informatie van iemand kan ontvangen en daarop kan inspelen.’

Twijfel jij aan je seksuele voorkeur of wil je simpelweg meer weten over gender, seksualiteit en de wondere wereld van het queer-zijn? Neem eens een kijkje op de site van COC Nederland, The Box, het GSA netwerk, vrijwilligersorganisatie Transvisie of het online queer magazine Expreszo. Wil je als professional weten hoe je beter rekening kan houden met queer mensen? Zie naast de hierboven genoemde organisaties bijvoorbeeld Movisie en Levvel. 

Podcast ‘niet jouw schuld’: LHBTIQ+ representatie op scholen

Onlangs hebben we vanuit Act4Respect ook een podcast ontwikkeld: ‘niet jouw schuld’. Een podcast waarin zowel jonge ervaringsdeskundigen als professionals en jongerenwerkers uit de velden onderwijs, zorg en veilig & justitie te horen zijn en praten over een bepaald thema van gendergerelateerd geweld waar jongeren mee te maken krijgen. Één van de afleveringen focust zich op LHBTIQ+ representatie op scholen en hoe er een situatie kan worden gecreëerd op school waarin iedereen zich thuis voelt.

Esmée Geertsma voelde zich altijd ‘anders’ dan de rest, maar wist niet waar dit aan lag. In deze aflevering vertelt ze hoe er op haar middelbare school geen aandacht was voor LHBTIQ+ representatie. Ze kwam er pas tijdens haar studietijd achter dat ze zich identificeert als lesbisch.

Docent maatschappijleer Feray Sunguroglu reageert op het verhaal van Esmée en laat weten hoe zij haar leerlingen probeert te verbinden met elkaar en waarbij representatie op de voorgrond staat.

Beluister hieronder deze aflevering:
Apple Podcasts – LHBTIQ+ representatie op scholen Spotify – LHBTIQ+ representatie op scholen