Vorige week was ik te gast bij de online expertmeeting van Act4Respect: Partnergeweld onder jongeren, een onderbelicht probleem. Ik schoof aan als ervaringsdeskundige, wat het voor mij een belangrijk, interessant maar ook emotioneel gesprek maakte. Ik leerde dat jongeren vaak onzichtbaar zijn als er wordt gesproken over partnergeweld. De term ‘huiselijk geweld’ draagt hier mede aan bij. Waarom is deze niet toereikend?

Professionals gingen in gesprek over verschillende aspecten van partnergeweld in subgroepen. Mijn groepje kreeg de vraag hoe we als mensen die zich hard maken tegen partnergeweld, konden anticiperen op moeilijke situaties zoals de coronacrisis. Deze heeft ervoor gezorgd dat vele slachtoffers van partnergeweld nog minder mogelijkheden hadden om hun gewelddadige partner te ontvluchten.

We vroegen ons hardop af waarom partnergeweld onder jongeren zo weinig in kaart wordt gebracht. Is het moeilijker ze te bereiken?

Onzichtbaar

Milou Lünnemann van het Verwey-Jonker Instituut wist te vertellen dat er was gebleken dat families die bekend waren bij Veilig Thuis hadden aangegeven dat het geweld in hun huis niet was verergerd tijdens de lockdown. Ik vroeg haar of er ook stellen in het onderzoek betrokken waren die geen gezinsformatie waren, maar bijvoorbeeld mensen van mijn leeftijd. Jonge stellen zonder kinderen bleven in dit onderzoek buiten zicht, wat het belang van deze expertmeeting pijnlijk duidelijk maakte

Vervolgens vroeg ik aan de rest van de professionals in mijn groepje of zij misschien iets hadden gehoord over een onderzoek naar de correlatie tussen de coronacrisis en partnergeweld bij mijn leeftijdsgenoten. Niemand wist iets. We vroegen ons hardop af waarom partnergeweld onder jongeren zo weinig in kaart wordt gebracht. Is het moeilijker ze te bereiken? Voelen ze zich wel gehoord?

Terminologie

Saskia Daru van het College van de Rechten van de Mens merkte terecht op dat ze de term ‘huiselijk geweld’ ook eerder associeert met geweld in een gezin. Essa Reijmers van Valente en Blijf Groep wist me te vertellen dat instanties die zich bezighouden met huiselijk geweld vaak kindermishandeling bestrijden in families waarbij “je gif kan innemen op dat de vrouw in de relatie vaak ook met geweld te maken krijgt”. Toch wordt partnergeweld vaak ondergesneeuwd doordat de veiligheid van de kinderen de hoogste prioriteit heeft. Ten slotte vertelde een werknemer van Veilig Thuis dat zij van jongere slachtoffers die nog niet zo’n lange relatie hadden met hun mishandelaar, had vernomen dat ze nooit belden naar Veilig Thuis. Ze wisten niet dat dat instituut er ook voor hen had moeten zijn. Dit is natuurlijk waardevolle kennis, maar ik had na afloop toch een brok in mijn keel.

Woensdag jl. kopte de NOS: Aantal meldingen huiselijk geweld niet toegenomen sinds corona. Een overhaaste titel die aan de haal was gegaan met de eerdergenoemde beknopte cijfers van Veilig Thuis. Door het artikel heen wordt er wederom alleen gesproken over families en gezinnen, hulpverleners die door de coronacrisis niet meer ‘achter de voordeur’ konden komen. Vrouwen van mijn leeftijd blijven ook in dit artikel onzichtbaar.

Saskia Daru van het College van de Rechten van de Mens merkte terecht op dat ze de term ‘huiselijk geweld’ ook eerder associeert met geweld in een gezin.

Thuis vs. openbaar

Het NOS-artikel herinnert mij aan mijn afkeer voor het woord huiselijk geweld. Toen mijn vriendje mij mishandelde in mijn studentenkamer in 2017 duurde het even voordat ik door had wat er nou eigenlijk gebeurd was. De noemer ‘huiselijk geweld’ heeft voor mijn situatie nooit passend gevoeld. Ik vind het zelfs pijnlijk om de term te horen, omdat ik me dan plots herinner dat mijn ex me eens pijn deed in een overvolle metro. En plein public beet hij me toen tot bloedens toe in mijn gezicht. Andere passagiers keken me ongemakkelijk aan. Had ik van ze kunnen verwachten dat ze ‘huiselijk geweld’ alleen herkennen als het zich niet in huis afspeelt? Of laat de term ‘huiselijk geweld’ juist toe dat we het probleem zien als iets in de privésferen, iets tussen de mensen in de relatie, of als een familiedrama. Iets om ongemakkelijk naar te kijken als het zich recht voor je neus afspeelt.

Wat ik in wezen wil zeggen is dat ik in 2017 zat weg te kwijnen op mijn kamer. Ik had geen flauw benul dat ik in aanmerking kwam voor slachtofferhulp of bescherming. Ik dacht dat ‘huiselijk geweld’ sloeg op families en getrouwde stellen met een afhankelijkheidsrelatie en cijferde mijn eigen slachtofferschap weg bij dat van anderen. Ik was niet bekend bij de politie, bij Veilig Thuis en zelfs mijn familie en vrienden wisten niet wat zich afspeelde tussen mij en mijn partner. Partnergeweld onder jongeren is een onderbelicht probleem, en de terminologie ‘huiselijk geweld’ en artikelen zoals deze van de NOS werken dat alleen maar in de hand.

Ik dacht dat ‘huiselijk geweld’ sloeg op families en getrouwde stellen met een afhankelijkheidsrelatie

Tessel ten Zweege is feminist-in-chief bij PISSWIFE, een zinecollectief over intersectionaliteit en kunst. In maart debuteerde ze als filmmaker met een documentaire over haar ervaring met partnergeweld. Ze is recentelijk afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam en schrijft voor OneWorld, VICE en Bedrock Magazine.

Lees ook de vorige column van Tessel ten Zweege: 3 x tips voor als je nog niet kunt praten over je gewelddadige ex

Lees verder:

12 adviezen voor het aanpakken van partnergeweld