Hoe verander je sociale normen onder jongeren, om zo geweld te voorkomen? En hoe benader je dit positief én cultuursensitief? Op 29 november j.l. stonden deze vragen centraal tijdens het Act4Respect-congres in de Openbare Bibliotheek Amsterdam, waar jongeren en professionals uit de domeinen onderwijs, zorg & welzijn en veiligheid & justitie bijeenkwamen. Van een keynote over bewustwording van geweld door de directeur van UN Women NL, tot aan een inspirerend jongerenpanel: de dag stond bol van leerzame en leuke sessies. Lees hier het verslag.

Dagvoorzitter Paulien van Haastrecht, manager Nationale Programma’s bij Rutgers, trapte het congres af door het publiek te vragen dertig seconden met de persoon naast hem/haar in gesprek te gaan om elkaars verwachting van deze dag te polsen. Een ‘bubbel-check’ liet zien dat de meerderheid van het publiek uit Amsterdam en de Randstad kwam, en veel mensen dus bij dezelfde bubbel hoorden.

Marije Cornelissen (UN Women NL): “Als het gaat om veiligheid kun je beter soldaat in een oorlogsgebied zijn dan een vrouw”

Bewustwording geweld

De keynote-lezing werd verzorgd door Marije Cornelissen, directeur van UN Women Nederland. In haar lezing vertelde zij over de Orange The World NL campagne die tracht bewustwording te creëren in Nederland voor een toekomst zonder geweld tegen vrouwen. Volgens haar doen er dit jaar 140 gemeenten mee aan de campagne en kleuren maar liefst 250 gebouwen oranje. De cijfers over geweld tegen vrouwen benadrukten dat er méér vrouwen gedood worden door een (ex-)partner of familielid dan dat er militairen en burgerslachtoffers vallen. “Als het gaat om veiligheid kun je beter soldaat in een oorlogsgebied zijn dan een vrouw,” aldus Marije Cornelissen. Ook vroeg zij zich af waarom de urgentie bij beleidsmakers er niet is om geweld tegen vrouwen te bestrijden. Zij pleit voor een Nationaal Coördinator, zoals die ook bestaat voor terrorismebestrijding.

Steven de Grauw (Rutgers): “Jongens zijn deel van de oplossing”

Samen met mannen

Na Marije Cornelissen was het woord aan Steven de Grauw, onderzoeker en interventiemedewerker bij Rutgers. Op interactieve wijze vertelde Steven over de verschillende mannelijkheidsnormen en het belang van het benadrukken van brede mannelijkheidsnormen. Hij gaf tot slot tips voor de professionals die met jongens werken: “Wees je ervan bewust dat die normen bestaan, maar benader jongens als individu. Jongens zijn een deel van de oplossing.” Bijna iedere aanwezige was overtuigd dat mannen ook betrokken moeten worden bij preventie van geweld tegen vrouwen en LHBTI personen.

Ja… en?

Het congres sloot aan op de lancering van de Act4Respect sociale normcampagne ‘Generatie Ja…en?’, waarin jongeren tussen de 17 en 23 jaar afrekenen met stereotiepe normen voor mannelijkheid, vrouwelijkheid en seksualiteit én met grensoverschrijdend gedrag. Jamila Mejdoubi, onderzoeker bij Atria en Maartje Puts, campaigner bij Rutgers, presenteerden de campagne. ‘Generatie Ja… en?’ benadrukt dat de meerderheid van de jongeren op individueel niveau al wel oog heeft voor gelijkheid en diversiteit en geweld afwijst. Alleen denken jongeren vaak dat hun leeftijdsgenoten minder ruimdenkend zijn dan zijzelf, en dat vergroot het risico dat deze jongeren in de fout gaan. Die foutieve perceptie kan mede leiden tot grensoverschrijdend gedrag. Jamila lichtte het onderzoek naar gendernormen en acceptatie van geweld, dat onder jongeren tussen 15 en 30 jaar is gedaan, toe. Daaruit blijkt dat jongens vaker geweld goedkeuren en stereotiepe opvattingen hebben. Werk aan de winkel dus!

Jamila Mejdoubi (Act4Respect): “Jongens keuren vaker geweld goed en hebben vaker stereotiepe opvattingen”

Maartje gaf aan dat de campagne van een topic een non-topic maakt door in te spelen op de typische ‘boeie!’-houding van jongeren. Dat haalt de lading van het onderwerp en maakt het verruimen van normen over mannelijkheid, vrouwelijkheid en seksualiteit toegankelijker. Zo benadrukt de campagne dat het normaal is dat je voor het betalen van drankjes geen seks hoeft te verwachten, dat twee mannen gewoon met elkaar kunnen zoenen en dat je een meisje met een kort rokje niet lastigvalt. Wie meer over de campagne wilde weten en hoe toe te passen in zijn/haar werk kon in de middag een break-outsessie hierover volgen.

Het veld in

Na een korte koffie-en theebreak deelde Angelo Bromet, jongerenwerker en talentontwikkelaar bij de Melkweg, zijn ervaringen ‘uit het veld’. Geboren en getogen in Amsterdam Zuidoost, was hij al op jonge leeftijd ondernemer en leerde hij iets dat hij zijn hele leven met zich mee heeft gedragen: Jij bent je eerste product. De grote vraag is, hoe zet jij jezelf in de markt?” Deze vraag vormt de basis van hoe hij met jongeren werkt. Zijn ervaring is dat jongens zich vaak koning voelen in een rijk dat ze nog niet veroverd hebben. Angelo creëert plekken voor jongeren waar ze kennis met elkaar maken op basis van wat ze kunnen, gelijkwaardigheid en respect voor elkaar. Het was een inspirerend verhaal waarin hij pleitte voor open omgang met kinderen om genderstereotiepe normen te doorbreken.

Ambrien Moeniralam: “Leer ons niet alleen de techniek graag, maar leer ons ook over de leuke kant van seks en over grenzen aangeven”

Luisteren naar jongeren

Het jongerenpanel was misschien wel het belangrijkste onderdeel van het congres, want dat bood de gelegenheid voor professionals om met jongeren in gesprek te gaan over sociale normverandering en de preventie en aanpak van geweld onder jongeren. De jongeren in het panel waren: Gianny Emanuel (organisator van hiphopfeesten), Ambrien Moeniralam (Catcalls of Amsterdam), Lennart van Schravendijk (slingerde kaping van #MeToo door blanke actrices aan) en Izy Dekker (co-onderzoeker bij project over seksuele vorming). Onder leiding van dagvoorzitter Paulien van Haastrecht ontstond een gesprek tussen de jongeren en het publiek. “Luister naar jongeren”, zei Izy en “ga met ze in gesprek”. Seksuele voorlichting op middelbare scholen kan een positieve bijdrage leveren aan de preventie van seksueel overschrijdend gedrag onder jongeren. Echter, volgens de jongeren schoort het hier nogal aan. Wat zou er moeten veranderen? “Leer ons niet alleen de techniek graag, maar leer ons ook over de leuke kant van seks en over grenzen aangeven,” aldus Ambrien. Gianny nodigde de aanwezigen uit om met hem in gesprek te gaan over preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag op hiphopfeesten. Lennart benadrukte vooral dat er meer aandacht nodig is voor mensen van kleur en seksuele en genderminderheden, ook in de voorlichting. De middag stond in het teken van de break-outsessies. Een sessie over het belang van cultuursensitief werken (“Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet”) door Nora El Abdouni, trainer en expert diversiteit en inclusie, en een sessie over hoe de campagne Generatie Ja…en? toe te passen in je werk door het Act4Respect team.

Crea

Er werd veel besproken tijdens het congres, en dat wist cartoonist Peter Koch live te vangen op papier (zie hieronder). De zeer muzikale leerlingen van de Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert (CSB) sloten onder leiding van Petra ‘Muziekdocent van het Jaar’ Smit het congres op prachtige wijze af, waarbij weer eens duidelijk werd hoe muziek jongeren met elkaar verbindt.

Meer weten over Act4Respect of wil je in gesprek blijven met (andere) professionals? Meld je aan voor de LinkedIn-groep van Act4Respect.