Je gaat het liefst niet alleen over straat, maar deelt je locatie met een vriendin als het echt niet anders kan. Je denkt na over de kleding die je aandoet. Verschuilt je onder je capuchon. Neemt een andere route dan je overdag zou doen. Loopt of fietst zo snel mogelijk. Klemt je sleutels tussen je vingers en houdt je telefoon gereed in je andere hand. Houdt je ogen gericht op de grond. Zet je koptelefoon op, of doet alsof je aan het bellen bent. Alles om niet op te vallen, om met rust gelaten te worden, onzichtbaar te worden, om niet in gevaar te komen. En wanneer je dan eindelijk thuiskomt, haal je opgelucht adem en laat je je vriendinnen weten dat je veilig thuis bent gekomen. 

Straatintimidatie als de normaalste zaak van de wereld

Dit zijn strategieën die voor mij routine zijn wanneer ik ’s avonds alleen over straat ga. Strategieën die (helaas) ontzettend veel vrouwen met mij delen. Het CBS publiceerde deze maand een onderzoek waaruit bleek dat 2 op de 3 meiden en jonge vrouwen in 2020 is lastiggevallen op straat. Het is voor het eerst dat er een grootschalig onderzoek naar straatintimidatie plaatsvond in Nederland. De aantallen zijn nog hoger, want dit onderzoek was tijdens de pandemie uitgevoerd.  

Stereotype gendernormen zijn de oorzaak van het probleem

Eve Aronson, medeoprichter van Fairspace, constateert in een interview met VICE dat straatintimidatie genormaliseerd is in de samenleving. Ze legt uit dat het zo een alledaags iets is geworden. Dit komt doordat veel mannen geen consequenties ervan ondervinden wanneer ze een vrouw lastigvallen op straat. Ook zegt ze, dat de stereotype gendernormen onderliggend zijn aan dit probleem. Deze gendernormen keuren bepaald gedrag van mannen of vrouwen in de samenleving goed. Bijvoorbeeld dat sommige mannen het normaal achten om vrouwen na te fluiten, omdat dit geaccepteerd wordt als ‘de typische stoere man’.  

Victimblaming kan schadelijker zijn dan het delict zelf

Aan de andere kant spreken meiden en vrouwen zich al langer uit over hun ervaringen met straatintimidatie en grensoverschrijdend gedrag. Het wordt alleen vaak weggewuifd, in twijfel getrokken, of als een zeldzaam voorval gezien. Of er worden uitspraken gedaan over bijvoorbeeld de kleding of het gedrag van de vrouw. De verantwoordelijkheid van het delict wordt dan gelegd bij het slachtoffer. Dit werkt victim blaming in de hand. Klinisch psycholoog Iva Bicanic laat weten dat victim blaming nog schadelijker kan zijn voor het slachtoffer dan het delict zelf.  

Leer jongeren al vroeg over grensoverschrijdend gedrag

Als we straatintimidatie tegen willen gaan is het belangrijk dat we mensen gaan aanspreken op grensoverschrijdend gedrag en op schadelijke stereotypes. Door je als omstander uit te spreken wanneer je iets ziet gebeuren, weet het slachtoffer dat die er niet alleen voor staat. Verder draag je hiermee een duidelijk signaal uit: iemand naroepen, nafluiten of achternalopen is niet oké en het wordt niet langer door de vingers gezien.  

Uit de cijfers van het CBS komt ook naar voren dat meiden al op 12-jarige leeftijd te maken krijgen met straatintimidatie. Dit toont aan dat meiden al vroeg bewust worden gemaakt van wat het betekent om zich als ‘vrouw’ in de publieke ruimte te begeven, en hoe ze zich wel of niet ‘moeten’ gedragen. Veel te vroeg. Het is daarom belangrijk dat jongeren eerder leren over traditionele gendernormen en grens overschrijdend gedrag.

Tools om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen

Binnen Act4Respect zetten we in op de preventie van grensoverschrijdend gedrag onder jongeren, door hen handvaten te bieden en professionals deskundig te maken op het gebied van gendersensitief werken. Zo hebben we de online cursus G-woord ontwikkelt voor professionals die met jongeren werken. In deze e-learning leren professionals hoe ze gender gerelateerd geweld kunnen voorkomen bij jongeren, door zich bewust te worden van gendernormen. Ook bieden we een genderscan aan voor professionals en beleidsmakers zodat zij zelf kunnen kijken hoe gendersensitief ze al werken, en waar ze nog kunnen verbeteren.

Laten we er met zijn allen voor zorgen dat de publieke ruimte een veilige omgeving wordt voor iedereen.

Training G-woord:
https://act4respect.nl/agenda/online-cursus-g-woord-aandacht-voor-gender-om-geweld-te-voorkomen/